Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao bầu không khí trên các khán đài Premier League lại có vẻ khác biệt so với một trận đấu ở Serie A hay Bundesliga chưa? Đó không chỉ là cảm giác đơn thuần, mà thực sự tồn tại những Sự Khác Biệt Giữa Cổ động Viên Bóng đá Anh Và Châu Âu lục địa, bắt nguồn từ lịch sử, văn hóa và cách họ thể hiện tình yêu với trái bóng tròn. Hãy cùng Nhịp Cầu Thể Thao khám phá những nét độc đáo tạo nên bản sắc riêng cho từng nhóm cổ động viên cuồng nhiệt này nhé!
Bóng đá không chỉ là 90 phút trên sân cỏ, nó là một phần máu thịt, là niềm tự hào và là nơi thể hiện bản sắc văn hóa cộng đồng. Cách các cổ động viên (CĐV) sống cùng đội bóng, cách họ ăn mừng chiến thắng hay đối mặt với thất bại, tất cả đều phản ánh những giá trị và truyền thống riêng biệt. Hiểu được điều này giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về bức tranh đa dạng và đầy màu sắc của bóng đá toàn cầu.
Nguồn gốc lịch sử và văn hóa cổ vũ khác biệt
Để lý giải sự khác biệt, chúng ta cần nhìn lại cội nguồn hình thành văn hóa cổ vũ ở hai khu vực này. Mỗi nơi có một câu chuyện riêng, định hình nên cách CĐV tương tác với trận đấu và đội bóng của mình.
Văn hóa “Terrace Culture” và sự trung thành địa phương ở Anh
Nước Anh, cái nôi của bóng đá hiện đại, sở hữu một nền văn hóa cổ vũ lâu đời, thường được gọi là “Terrace Culture” (văn hóa khán đài đứng). Ban đầu, các khán đài chủ yếu là khu vực đứng, tạo nên một không khí gần gũi, có phần xô bồ nhưng cực kỳ cuồng nhiệt. CĐV Anh nổi tiếng với:
- Sự trung thành tuyệt đối với CLB địa phương: Tình yêu bóng đá ở Anh thường gắn liền với thành phố, khu phố nơi họ sinh ra và lớn lên. Việc ủng hộ một đội bóng đôi khi mang ý nghĩa kế thừa truyền thống gia đình qua nhiều thế hệ.
- Bài hát cổ vũ đặc trưng: Các bài hát thường có giai điệu đơn giản, dễ nhớ, lặp đi lặp lại, mang đậm tính truyền thống và thường tập trung vào việc ca ngợi đội nhà hoặc chế giễu đối thủ. Những bài như “You’ll Never Walk Alone” của Liverpool hay “Glory Glory Man United” đã trở thành bất hủ.
- Tính tự phát và đôi khi thiếu tổ chức: Việc cổ vũ thường diễn ra một cách tự nhiên, dựa trên cảm xúc của đám đông hơn là sự dàn dựng có kế hoạch. Tuy nhiên, điều này cũng từng dẫn đến những vấn đề tiêu cực như hooliganism trong quá khứ.
Cổ động viên Liverpool hát vang bài You'll Never Walk Alone trên sân Anfield, thể hiện văn hóa cổ vũ truyền thống của bóng đá Anh
Sự trỗi dậy của Ultras và bản sắc tập thể ở châu Âu
Ở châu Âu lục địa, đặc biệt là tại các quốc gia như Ý, Đức, Tây Ban Nha, Ba Lan, Hy Lạp hay Thổ Nhĩ Kỳ, văn hóa cổ vũ lại mang một màu sắc hoàn toàn khác, gắn liền với sự xuất hiện của các nhóm Ultras. Các nhóm này có đặc điểm:
- Tính tổ chức cao: Ultras thường là những nhóm CĐV có cơ cấu chặt chẽ, có người lãnh đạo (capo), có quy định riêng và hoạt động rất bài bản trong việc chuẩn bị cổ vũ cho mỗi trận đấu.
- Sự thể hiện hình ảnh ấn tượng: Họ nổi tiếng với các màn tifo (những bức tranh khổng lồ trên khán đài), sử dụng pháo sáng, bom khói để tạo nên những hình ảnh hùng vĩ, đầy màu sắc và đôi khi mang cả thông điệp chính trị, xã hội.
- Sự cổ vũ liên tục và cuồng nhiệt: Ultras duy trì việc hát, hò reo, đánh trống gần như suốt 90 phút trận đấu, tạo ra một bức tường âm thanh khủng khiếp gây áp lực lên đối thủ và tiếp lửa cho đội nhà.
- Bản sắc tập thể mạnh mẽ: Việc thuộc về một nhóm Ultras mang lại cảm giác tự hào, gắn kết và đôi khi là sự bảo vệ lẫn nhau. Họ xem nhóm như một gia đình thứ hai.
“Văn hóa Ultras ở châu Âu không chỉ là cổ vũ bóng đá đơn thuần. Nó là sự thể hiện bản sắc, niềm tự hào vùng miền và đôi khi là cả những quan điểm xã hội. Họ đầu tư rất nhiều công sức và tâm huyết vào mỗi màn trình diễn trên khán đài,” nhà phân tích bóng đá Nguyễn Minh chia sẻ.
Sự khác biệt giữa cổ động viên bóng đá Anh và châu Âu thể hiện ra sao?
Vậy, những khác biệt về nguồn gốc này biểu hiện cụ thể như thế nào trên các khán đài? Sự khác biệt giữa cổ động viên bóng đá Anh và châu Âu có thể được nhận thấy rõ ràng qua nhiều khía cạnh.
Bài hát và tiếng hò reo: Giai điệu Anh quốc vs Dàn hợp xướng Lục địa
Như đã đề cập, CĐV Anh chuộng những bài hát truyền thống, có tính biểu tượng cao, thường được hát bởi cả sân vận động. Âm thanh tạo ra hùng tráng nhưng đôi khi thiếu sự biến hóa liên tục. Ngược lại, các nhóm Ultras châu Âu giống như một dàn hợp xướng có nhạc trưởng (capo), họ có kho bài hát phong phú hơn, phức tạp hơn và được điều phối nhịp nhàng, liên tục thay đổi để phù hợp với diễn biến trận đấu. Âm thanh từ các nhóm Ultras thường dữ dội và bền bỉ hơn.
Ultras châu Âu sử dụng pháo sáng và tifo tạo bầu không khí cuồng nhiệt, điểm nhấn trong sự khác biệt giữa cổ động viên bóng đá Anh và châu Âu
Hình ảnh trực quan: Tifo, pháo sáng và sự thể hiện của Ultras
Đây có lẽ là điểm khác biệt dễ nhận thấy nhất. Trong khi CĐV Anh thường thể hiện tình yêu qua khăn quàng, áo đấu và những lá cờ đơn giản, thì CĐV châu Âu, đặc biệt là Ultras, lại biến khán đài thành một sân khấu nghệ thuật.
- Tifo: Những bức tranh khổng lồ, phức tạp, được chuẩn bị công phu hàng tuần, thậm chí hàng tháng, trải dài trên một hoặc nhiều khu vực khán đài. Nội dung tifo thường mang thông điệp về lịch sử CLB, chế giễu đối thủ hoặc thể hiện niềm tự hào địa phương.
- Pháo sáng (Flares) và bom khói: Mặc dù bị cấm ở nhiều nơi vì lý do an toàn, việc sử dụng pháo sáng và bom khói vẫn là một phần không thể thiếu trong văn hóa Ultras, tạo nên những khung cảnh rực lửa, đầy cảm xúc nhưng cũng không ít tranh cãi. CĐV Anh ít khi sử dụng các hình thức này một cách có tổ chức và quy mô lớn như vậy.
Mức độ tổ chức và tính chính trị
Các nhóm Ultras có tính tổ chức vượt trội so với phần lớn CĐV Anh. Họ có các buổi họp thường xuyên, gây quỹ hoạt động, tự thiết kế và sản xuất các vật phẩm cổ vũ. Đôi khi, các nhóm Ultras còn có tiếng nói nhất định trong các quyết định của CLB.
Một điểm đáng chú ý khác là tính chính trị. Nhiều nhóm Ultras ở châu Âu (như ở Ý, Hy Lạp, Đức) công khai thể hiện quan điểm chính trị (thường là cực hữu hoặc cực tả) thông qua các biểu ngữ, bài hát. Điều này ít phổ biến hơn và thường không được khuyến khích trong văn hóa cổ vũ ở Anh.
Ảnh hưởng lên bầu không khí trận đấu
Cả hai phong cách cổ vũ đều tạo ra những bầu không khí tuyệt vời theo cách riêng. Khán đài Anh có thể bùng nổ dữ dội sau một bàn thắng hay một pha bóng đẹp, tạo ra những đợt sóng âm thanh mạnh mẽ nhưng có thể ngắt quãng. Trong khi đó, sự cổ vũ liên tục, không ngừng nghỉ của Ultras châu Âu tạo ra một áp lực tâm lý bền bỉ lên đối thủ và tiếp thêm sức mạnh cho đội nhà trong suốt trận đấu. Nhiều người cho rằng, bầu không khí tại các sân vận động như Signal Iduna Park (Dortmund), Turk Telekom Arena (Galatasaray) hay San Paolo (Napoli) là “địa ngục” thực sự cho các đội khách.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về bầu không khí cuồng nhiệt tại các sân vận động này qua các bài viết phân tích trên Góc nhìn bóng đá.
Những hiểu lầm phổ biến và thực tế
Xung quanh hai nền văn hóa cổ vũ này cũng tồn tại không ít định kiến và hiểu lầm.
Hooliganism có còn là đặc trưng của CĐV Anh?
Hooliganism từng là một vấn nạn nhức nhối của bóng đá Anh trong thập niên 70, 80. Tuy nhiên, nhờ các biện pháp mạnh tay của chính phủ và các CLB (như SVĐ toàn ghế ngồi, hệ thống camera giám sát, luật pháp nghiêm khắc), tình trạng bạo lực có tổ chức đã giảm đáng kể. Ngày nay, dù vẫn còn những va chạm nhỏ lẻ, nhưng hooliganism không còn là hình ảnh đại diện cho đa số CĐV Anh nữa. Thay vào đó là sự cuồng nhiệt có kiểm soát và niềm tự hào về truyền thống.
Ultras châu Âu: Chỉ là bạo lực hay còn là đam mê?
Hình ảnh pháo sáng, những cuộc ẩu đả đôi khi khiến Ultras bị đánh đồng với bạo lực. Thực tế, đa số các nhóm Ultras chỉ tập trung vào việc cổ vũ một cách cuồng nhiệt nhất có thể. Những màn tifo hoành tráng, những bài hát sáng tạo, sự hy sinh vì đội bóng (theo đội đến sân khách dù xa xôi) là minh chứng cho niềm đam mê cháy bỏng của họ. Tuy nhiên, không thể phủ nhận vẫn còn tồn tại những phần tử quá khích lợi dụng danh nghĩa Ultras để gây rối.
Góc nhìn chuyên gia: Tại sao lại có sự khác biệt này?
Theo bình luận viên bóng đá kỳ cựu Trần Bảo Long:
“Sự khác biệt này đến từ nhiều yếu tố tổng hòa. Lịch sử phát triển bóng đá ở mỗi quốc gia, bối cảnh kinh tế – xã hội, thậm chí cả khác biệt về tâm lý dân tộc cũng ảnh hưởng đến cách người ta thể hiện tình yêu bóng đá. Ở Anh, tính cá nhân và sự tự phát được đề cao hơn, trong khi ở nhiều nước châu Âu, tính cộng đồng, sự đoàn kết và thể hiện bản sắc tập thể qua các nhóm có tổ chức lại mạnh mẽ hơn. Không có phong cách nào là hay hơn tuyệt đối, mỗi kiểu cổ vũ đều có nét đẹp và sức hấp dẫn riêng.”
Tóm lại, sự khác biệt giữa cổ động viên bóng đá Anh và châu Âu là một chủ đề thú vị, phản ánh sự đa dạng của văn hóa bóng đá toàn cầu. Từ những bài hát truyền thống vang vọng trên các khán đài Anh đến những màn trình diễn tifo và pháo sáng đầy mê hoặc của Ultras châu Âu, mỗi phong cách đều góp phần tạo nên sức hấp dẫn không thể cưỡng lại của môn thể thao vua. Hiểu được những khác biệt này giúp chúng ta thêm trân trọng sự phong phú và những sắc thái đa dạng mà người hâm mộ mang lại cho bóng đá.
Bạn nghĩ sao về những khác biệt này? Bạn ấn tượng hơn với phong cách cổ vũ nào? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới và cùng thảo luận với cộng đồng Nhịp Cầu Thể Thao nhé!
